Ο τρόπος που κατοικεί μέσα στη λογοτεχνία, οι αναφορές σε έργα άλλων που χρησιμοποιεί για να κατανοήσει το καινούργιο αποτελούν μια λαμπρή δικαίωση της λογιότητας. Στον αντίποδα, ωστόσο, του ορθού λόγου, της Νομικής επιστήμης των σπουδών του, της διεισδυτικής ματιάς, της αναλυτικής σκέψης, καλλιεργεί και τον κήπο της ποίησης. Αναγνωρίζει καθημερινά τον βλαστό της έμπνευσης, τον τρόπο που η ψυχή μιλά για τον εαυτό της, τον αόρατο βηματισμό του μέτρου. Χρησμοί από μια εσωτερική Πυθία, κρυπτικοί και «παράλογοι» όπως τα κινέζικα κοάν, οι στίχοι του τον συνοδεύουν στην πορεία προς την ωριμότητα. Η ποίηση ποτέ δεν θα διαμαρτυρηθεί για τον τρόπο που την υπηρέτησε ο Γιώργος Βέης. Παράλληλα με πολλά άλλα, ναι, αλλά ποτέ σε δεύτερη μοίρα.
Αυτό αποδεικνύουν οι δεκατέσσερις ποιητικές συλλογές που έχει εκδώσει, την τελευταία προσφάτως, το 2020. Αφορμή να προσεγγίσω την ποίησή του ήταν το παπαδιαμαντικό «Για ένα πιάτο χόρτα», για το οποίο μάλιστα έγραψα πριν από δυο χρόνια ένα αγαπητικό κείμενο εδώ στα «Ημερολόγια αναγνώσεων». Με παρόμοια διάθεση προσεγγίζω την πρόσφατη συλλογή, με τη βεβαιότητα ότι πρόκειται για «αλχημικό χρυσό», όπως ονομάζει την ποίηση ο Ελύτης.
Η πρώτη αίσθηση που είχα όταν έκλεισα τα μάτια μετά την ανάγνωση ήταν πως επρόκειτο για μια ανθοδέσμη, μια ανθοκομική σύνθεση όπως αυτές στην Άπω Ανατολή. Μια ποικιλία θεμάτων και εικόνων, τοπίων, αντικειμένων, αναμνήσεων -με σκοπό μια διαρκή μεταφορά- του έξω στο εντός. «Με τον αϊτό και με τον πελεκάνο / ρουφάς τη μουσική του κόσμου στάλα, στάλα / βλέπεις τα μακρινά, τα γύρω και τ’ απάνω, / τ’ απέραντα και τα άπιαστα και τα μεγάλα». Η στροφή από τη «Φοινικιά» του Κωστή Παλαμά στο τέλος αποτελεί το σημείο φυγής όπου συγκλίνουν οι νοηματικές γραμμές, οι σημασίες, σε μια μεγάλη σύνθεση.
Τα φύλλα των δέντρων, οι σημύδες, τα στάχια, το έλατο, μια ξεριζωμένη ιτιά, η στιγμή αμηχανίας του κισσού, το επιφώνημα της βουκαμβίλιας, τα πουλιά, οι συκοφάγοι, ο κορυδαλλός και οι τρίλιες του, η σουσουράδα που ψαλιδίζει τον χρόνο και ο γλάρος που δεν μετράει τις αποστάσεις, τρόπος να γίνουν διαχειρίσιμες οι ψυχικές ποιότητες, οι εντάσεις, ό,τι υπάρχει ανεξιλέωτο.
Ο έρωτας, η μνήμη, η παιδική ηλικία, τα όνειρα, η δικαιοσύνη με τον τρόπο που έχουν ωριμάσει εντός αναδύονται στην επιφάνεια. Η ισορροπία του αναστοχασμού, η κάθαρση επέρχεται θεραπευτική και για τον αναγνώστη.
Η ποιητική θυμίζει αρχιτεκτονική οικοδόμηση με τη βοήθεια των άστρων, με τον χάρτη του ουρανού που απλώνεται στο πρόσωπό (του).
Αγρός, όπως άνθρωπος δηλαδή. / Θα θυμόμαστε πάντα / τη νύχτα του Θερινού Ηλιοστασίου / εκείνο το σθένος, εκείνην τη λάμψη: / την καρτερία στο βάθος του κάμπου / όπως υπόσχεση των νερών / για την εδραίωση των καρπών / Ναι, κανένα όνειρο / μα κανένα όνομα στην τύχη [...] (απόσπασμα από το «Απάνεμο»).
Ο σμαραγδένιος πίνακας της αλχημείας, οι αντιστοιχίσεις και τα σημάδια, τα σύμβολα της ανθρώπινης μοίρας στη φύση. Αγρός όπως άνθρωπος, ναι, αλλά και
Αχνό, μισοσχηματισμένο όμως / το σημάδι της διπλής ευτυχίας / κατευόδιο κι απαντοχή / το ιδεόγραμμα σύννεφο / τις αδικίες της μέρας / θέλει όλες να τις σκεπάσει / αιωρείται τώρα αδιάφθορο / μαζί με τους χαρταετούς των παιδιών (Στον ουρανό της Σαγκάης)
Οι τρίλιες του κορυδαλλού το πρωί, η ανάμνηση της μουσικής των κυμάτων του Ζομπίν, η μουσική του Μοντεβέρντι που ξέρει ακριβώς από στήθους το κρασοπούλι μέχρι την υπέρτατη καταξίωση της μουσικής ως νοήματος: η εύθραυστη ωραιότητα της σχεδόν γυμνής σημύδας / ν’ αποθεώνεται αργά, αλλά με νόημα σαν μουσική.
Θυμήθηκα το βιβλίο του «Εκεί» και την προσπάθεια να αποδώσει με τον γραμμικό τρόπο της αράδας τού κειμένου τον φωνητικό τρόπο προφοράς του Ανόι, το όνομα της πόλης τους από τους ντόπιους. Και πόσα σημάδια χρειάζονται για να πλουμίσουν αυτές τις απρόσιτες για τον ξένο διαφορές. Έτσι και η λέξη Κουμέικα (της Σάμου) έτσι έχει μείνει η λέξη / δεν πρόκειται ν’ αλλάξει / σαν ηχώ του σθένους / Κου - μέ - ι – κα / όπως θυμάμαι πολύ καλά σαν να ήταν τώρα / όπως ακριβώς την άκουσα / για πρώτη φορά από τον πατέρα μου / θα τον μιμήθηκα μάλλον / θα τη συλλάβισα εύκολα / σαν περιστέρι όνομα σε χαμηλή πτήση / να με αγγίζει στο φτερό η πατρίδα [...].
Η συλλογή «Βράχια» του Γιώργου Βέη είναι σαν το αγαπημένο του αιώνιο αναγνωστικό του Δημοτικού. Διαβάζοντας προσεκτικά, μαθαίνεις τον ψυχικό συλλαβισμό ενός σπουδαίου ποιητικού πνεύματος - επικοινωνείς με τις κρυφές αλήθειες, σημάδια αλάνθαστα στο βάθος του τοπίου.
Γιώργος Βέης, «Βράχια»
Εκδόσεις Ύψιλον, 2020
Σελ.: 80. Τιμή: 10 ευρώ
Όταν τα όνειρα των γενεών και των γενναίων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου